imam maturidi ne demek?

İmam Maturidi (ö. 270/884), İslam düşüncesinin önemli figürlerinden biridir. Kelam ilminin (İslami teoloji) Maturidi mezhebinin kurucusu olarak kabul edilir. Orta Asya'nın Semerkant şehrinde doğmuş ve hayatının büyük bir kısmını orada geçirmiştir. Hanefi fıkıh mezhebine bağlıydı ve fıkıh bilgisi de oldukça yüksekti. Ancak asıl ününü, özellikle Ehl-i Sünnet ve'l-Cemaat geleneği içinde geliştirdiği kelam anlayışı ile kazanmıştır.

İmam Maturidi'nin önemi, Mu'tezile ekolüne karşı geliştirdiği Ehl-i Sünnet kelamının sistematikleştirilmesinde yatmaktadır. Mu'tezile'nin bazı görüşlerini reddederek, Kur'an'ın yaratılmış olduğuna dair görüşü başta olmak üzere, Ehl-i Sünnet'in klasik inanç esaslarını savunmuştur. Bunun yanı sıra, akıl ve naklin (Kur'an ve Sünnet'in) uyumunu vurgulayan bir yaklaşım benimsemiştir.

İmam Maturidi'nin temel görüşleri şunlardır:

• Kur'an'ın yaratılmamışlığı: En önemli noktalarından biri, Kur'an'ın Allah'ın kelamı olduğu ve yaratılmamış olduğu inancıdır. Bu, Mu'tezile'nin Kur'an'ın yaratılmış olduğuna dair görüşüne karşı çıkışını temsil eder.

• Sıfatların tenzihi (Allah'ın yüceltilmesi): Allah'ın sıfatlarını (niteliklerini) insan zihninin sınırlamalarından uzak tutarak, Allah'ın yüceliğini ve mutlaklığını vurgulamıştır. Allah'ın sıfatlarını nasıl olduğunu anlamaya çalışmak yerine, varlığını kabul etmeyi savunmuştur.

• Akıl ve naklin (Vahiy ve Akıl) birlikteliği: İmam Maturidi, akıl ve naklin birlikte kullanılması gerektiğini savunmuş, aklı dini anlamada önemli bir araç olarak görmüştür. Ancak aklı vahiy'in üstünde tutmamıştır.

• Allah'ın görme, işitme vb. sıfatlarının tenzih edilmiş bir şekilde yorumlanması: Allah'ın insan gibi beş duyusuyla görmediğini, ancak kendi mükemmel bilgisine göre her şeyi gördüğünü savunmuştur.

• Kadere inanç: İslam'ın kader anlayışını benimsemiş, insanın özgür iradesine ve sorumluluğuna inanmıştır.

İmam Maturidi'nin eserleri, özellikle "Kitabü't-Tevhid" (Tehid Kitabı) oldukça önemlidir. Bu eser, Maturidi kelamının temelini oluşturmaktadır. Eserinin günümüze ulaşan kısımları, onun düşüncelerini anlamamıza yardımcı olmaktadır.

Maturidilik, özellikle Orta Asya, Anadolu ve Balkanlar'da yaygınlaşmış ve günümüzde de takipçileri bulunmaktadır. Hanefi mezhebinin kelam anlayışını büyük ölçüde etkilemiştir. Modern dönemde de İslam düşüncesi üzerinde önemli bir etkisi devam etmektedir.